Dinsdag 10 januari 2023
Geschiedenis, Filosofie & Levensbeschouwing
Erik Spaans
Alva in de Warmoesstraat, geuzen op de Dam: Amsterdam tussen beeldenstorm (1566) en Alteratie (1578)
In 1578 vond in Amsterdam een coup plaats waarbij het katholieke stadsbestuur werd afgezet om plaats te maken voor handlangers van de prins van Oranje. Kunsthistoricus en journalist Erik Spaans schetst de dramatische gebeurtenissen van de jaren 1566 – 1578 en licht toe waarom daar in de populaire geschiedenisboeken maar weinig van terug te vinden is. En passant zal hij ook vertellen waarom het in januari 1576 verboden was te schaatsen op het IJ.
De geschiedenisboeken melden trots dat deze 'Alteratie' vrijwel geweldloos verliep. In de voorgaande twaalf jaar was de stad echter aanhoudend het toneel geweest van opstootjes, politieke intriges, bloedige onlusten, mislukte aanslagen, bizarre executies en een havenblokkade die het handelsverkeer nagenoeg stil legde. Amsterdam werd elders in Nederland smalend 'Moorddam' genoemd omdat het onderdak bood aan de hertog van Alva en diens leger financierde. De hertog beloonde deze gastvrijheid door de stad als een dief in de nacht te ontvluchten.
Erik Spaans (1962) is kunsthistoricus en journalist. Hij schreef artikelen over kunst, geschiedenis, strips, de kunstmarkt, film, literatuur en popmuziek voor kranten en tijdschriften als NRC Handelsblad, Financieele Dagblad, De Volkskrant, Het Parool, Groene Amsterdammer, Museumtijdschrift, Oor, Dossier de l'Art, VARA-Gids, Skoop, De Filmkrant en Burlington Magazine. Hij schreef dertien jaar lang wekelijks filmrecensies voor het (toen nog) weekblad HP/De Tijd. Hij heeft bijdragen over zeventiende-eeuwse schilderkunst geschreven voor uiteenlopende catalogi en is auteur van de Rijksmuseum Gids
De samenstellers van het Historisch Sprekers Archief hebben grote zorgvuldigheid betracht bij het verzamelen en citeren van de gegevens die hoofdzakelijk afkomstig zijn uit de archieven van de Koninklijke Industrieele Groote Club en eerder via de website openbaar gemaakte data. Mocht U een aan- of opmerking hebben over de teksten en/of afbeeldingen, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie via clubinfo@igc.nl.