Maandag 4 december 2023

Veiligheid & Defensie

dr. Stef Stienstra

Biologische bedreigingen en veiligheid

Vanuit de dierenwereld komen steeds meer nieuwe ziekten onder de bevolking, zoals diverse griepsoorten, ebola, zika-virus, apenpokken en ook de COVID-19. Deze zoönotische ziekten worden steeds vaker waargenomen en veroorzaken epidemieën. Hetzelfde mechanisme, waarmee de natuur deze nieuwe 'ziekten' introduceert, en waartegen de mens nog geen natuurlijke afweer noch vaccins heeft, kunnen bio-terroristen misbruiken om een biologisch wapen te creëren.

De spreker Stef Stienstra is lid van de IGC en gespecialiseerd in aspecten rond de verdediging tegen biologische, chemische, radiologische en nucleaire (CBRN) bedreigingen. Hij geeft op deze onderwerpen les op onder andere de NATO School in Oberammergau (Duitsland) en het NATO Joint CBRN-defense Centre of Excellence in Vyskov (Tsjechië). Tevens is hij visiting professor van de Universiteit van Rome Tor Vergata. Verder adviseert hij bij diverse overheden en academische projecten over biologische monitoring systemen voor het tijdig herkennen van biologische bedreigingen. Tijdens de COVID-19 uitbraak voorspelde hij voor Defensie over de voortgang van de pandemie door de analyse van onder andere rioolwater.

Op maandag 4 december zal hij spreken over hedendaagse biologische bedreigingen in de civiele samenleving en het militaire domein. Daarbij kan het gaan om natuurlijke ziekteverwekkers, maar ook om doelgericht ontwikkelde biologische wapens, die door terroristen en/of criminelen kunnen worden gebruikt, of beter gezegd: misbruikt. Oude biologische wapenprogramma's, waarvan de kennis nog steeds actueel is en derhalve een bedreiging blijven, worden eveneens besproken evenals nieuwe ontwikkelingen (zoals CRISPR/Cas), die door een 'lonely wolf' kan worden misbruikt om nieuwe ziekteverwekkers te creëren. Bij deze zogenaamde 'dual use' ontwikkelingen is het belangrijk, dat mogelijk misbruik tijdig herkend wordt.

Algemeen bekend is, dat vanuit de dierenwereld steeds meer nieuwe ziekten onder de bevolking komen. Denk aan de diverse griepsoorten, ebola, zika-virus, apenpokken en ook de COVID-19. Dit zijn zogenaamde zoönotische ziekten, die steeds frequenter tot een uitbraak komen, doordat we meer reizen en internationale contacten hebben. De WHO registreert steeds meer epidemieën, die zijn veroorzaakt door deze 'nieuwe' ziektekiemen.

Hetzelfde mechanisme, waarmee de natuur deze 'nieuwe' ziekten introduceert, waartegen de mens nog geen natuurlijke afweer noch vaccins heeft, kunnen bio-terroristen misbruiken om een biologisch wapen te creëren. Deze ontwikkeling vraagt om een nieuwe vorm van verdediging, bio-defense. Het herkennen van nieuwe, onbekende biologische bedreigingen (ziektekiemen) is een uitdaging, waarbij de spreker inzicht zal gaan geven in de zogenaamde 'bio-watch' programma's, met moderne monitoren, detectoren en analyzers, die hoeden over de veiligheid van de bevolking.

Over Stef Stienstra
Voordat hij in 1982 als dienstplichtig assistent klinisch chemicus op het Marine Hospitaal te Overveen (MHO) aan de slag ging, had hij aan de Rijksuniversiteit Groningen zowel een doctoraal in de chemie (biochemie) als in de geneeskunde (antropogenetica) gehaald en uiteraard de verkorte opleiding tot Marineofficier bij het KMA in Den Helder. Daarna is hij naast een civiele carrière 40 jaar actief Reserve Officier van Speciale Diensten gebleven waarvan 25 jaar in zijn laatste rang Kapitein-Luitenant ter Zee. Hij heeft meerdere uitzendingen gedaan in Azië en Afrika en op de meest vreemde gebieden laboratoria bezocht om mogelijke CBRN dreigingen te inventariseren. Voor Defensie is hij ook specialist op het gebied van Civiel-Militaire-Interactie (CMI) in het kader van milieu en gezondheid en de ontwerper van 'mission safety' bij militaire operaties in het buitenland in opdracht van Minister Ank Bijleveld na het mortierongeval in Kidal, Mali, in 2016 en het daaropvolgend Rapport van de Commissie Van der Veer in 2018.

De samenstellers van het Historisch Sprekers Archief hebben grote zorgvuldigheid betracht bij het verzamelen en citeren van de gegevens die hoofdzakelijk afkomstig zijn uit de archieven van de Koninklijke Industrieele Groote Club en eerder via de website openbaar gemaakte data. Mocht U een aan- of opmerking hebben over de teksten en/of afbeeldingen, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie via clubinfo@igc.nl.