Donderdag 5 november 2015

Geschiedenis, Filosofie & Levensbeschouwing

Jonathan Israel

Amsterdam als geboorteplaats van de 'Verlichting'

Deze vooraanstaande historicus heeft de afgelopen 15 jaar werken gepubliceerd waarin hij betoogt dat de bron van de Verlichting, en daarmee van de seculiere westerse democratie, niet in Frankrijk gezocht moet worden, maar in de Nederlanden. Hier heerste in de zeventiende eeuw een open en tolerant klimaat waarin radicale (verlichte) denkers als Spinoza hun werk konden doen. Zij waren hun tijd vooruit; hun gedachtegoed werkte een tijdlang in het verborgene door.

De basis van de idealen van de Franse revolutie moet echter, volgens Israel, onmiskenbaar in de Republiek worden gezocht. Spinoza is opgenomen in de Canon van Nederland vanwege zijn belang als Verlichtingsdenker en zijn pleidooi voor vrijheid en democratie. Zijn radicale denken heeft invloed uitgeoefend op uiteenlopende latere denkers, wetenschappers en kunstenaars. Israel (Institute for Advanced Study, Princeton) spreekt over het gedachtegoed van Spinoza, wat Amsterdam in die tijd bijzonder maakte en wat wij hier als nu mee kunnen.

De samenstellers van het Historisch Sprekers Archief hebben grote zorgvuldigheid betracht bij het verzamelen en citeren van de gegevens die hoofdzakelijk afkomstig zijn uit de archieven van de Koninklijke Industrieele Groote Club en eerder via de website openbaar gemaakte data. Mocht U een aan- of opmerking hebben over de teksten en/of afbeeldingen, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie via clubinfo@igc.nl.