Maandag 28 oktober 2024

Geschiedenis, Filosofie & Levensbeschouwing

Adjan van Dongen

Nieuw! Sarphati-lezing - Amsterdam herboren: stad van voortdurende vernieuwing en verandering

Amsterdam heeft een rijke geschiedenis van transformatie. Van een ambachtsstad in de 15e eeuw tot een wereldwijd handelscentrum in de 17e eeuw en uiteindelijk een moderne metropool, heeft de stad zich steeds opnieuw aangepast aan de veranderende behoeften van haar inwoners en de wereld. Een belangrijke figuur in deze voortdurende vernieuwing was Samuel Sarphati, een 19e-eeuwse pionier die Amsterdam uit een periode van armoede en stagnatie haalde.

De impact van Samuel Sarphati
In de jaren 1840 bevond Amsterdam zich in een economische en sociale crisis. Sarphati bracht met zijn visie en energie een golf van verandering teweeg. Hij was verantwoordelijk voor innovaties in de gezondheidszorg, voedselvoorziening, hotelbranche, volkshuisvesting en de bankwereld. Sarphati richtte het Paleis voor Volksvlijt op om de gezondheid en het welzijn van de arbeidersklasse te bevorderen, en hij stichtte de eerste bakkerij voor betaalbaar brood. Ook initieerde hij de bouw van het Amstel Hotel en betere woningen voor arbeiders. Zijn werk in de bankwereld stimuleerde de economische groei van de stad.

Sarphati's impact was zo groot dat bij zijn begrafenis ongeveer 20.000 mensen aanwezig waren. Hij inspireerde vele tijdgenoten, waaronder Piet van Eeghen, Gerard Heineken, en later Floor Wibaut en Berlage, om verder te bouwen aan een economisch sterke en sociaal bewuste stad. Deze inspanningen markeerden het begin van de Tweede Gouden Eeuw van Amsterdam (1860-1930), een periode van bloeiende creativiteit en ondernemerschap.

Van ambachtsstad tot innovatiehub
Amsterdam heeft door de eeuwen heen indrukwekkende transformaties doorgemaakt. Van een centrum voor ambachten in de 15e eeuw tot een machtige handelsstad in de 17e eeuw, een financieel centrum in de 18e eeuw, en een industriestad in de 19e eeuw, heeft Amsterdam zich telkens opnieuw weten uit te vinden. Na de Tweede Wereldoorlog werd de stad een broedplaats voor creatieve industrieën en technologiebedrijven.

Kapitalisme en sociale verandering
Wat Amsterdam uniek maakt, is haar balans tussen economische groei en sociale rechtvaardigheid. De stad speelde een rol in de geboorte van het kapitalisme, maar vanaf het einde van de 19e eeuw ontwikkelde zij zich ook tot een sociale stad, met talrijke hervormingen op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, en volkshuisvesting.

De lezing van Adjan van Dongen
Stadshistoricus en Sarphati-expert Adjan van Dongen belicht in zijn lezing hoe innovatie en sociale betrokkenheid Amsterdam steeds opnieuw vormgeven. Hij benadrukt de cruciale rol van figuren als Sarphati en hoe hun erfenis bijdraagt aan het dynamische karakter van Amsterdam. Van Dongen wijst erop dat het bijna vergeten van Sarphati's bijdragen in de 21e eeuw zeer onterecht is, gezien zijn blijvende invloed op de stad.

De samenstellers van het Historisch Sprekers Archief hebben grote zorgvuldigheid betracht bij het verzamelen en citeren van de gegevens die hoofdzakelijk afkomstig zijn uit de archieven van de Koninklijke Industrieele Groote Club en eerder via de website openbaar gemaakte data. Mocht U een aan- of opmerking hebben over de teksten en/of afbeeldingen, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie via clubinfo@igc.nl.